Het verkleinen van gezondheidsverschillen


Is het verschil tussen de gemiddelde levensverwachting van Twentenaren met een
lager opleidingsniveau
a
Hoger dan 2 jaar
B
Lager dan 2 jaar
‘Het is moeilijk de verschillen
in gezondheid te verkleinen’
Het gaat goed met de algemene gezondheid in Twente: we worden steeds ouder en dat in goede gezondheid. Tegelijkertijd zijn er grote gezondheidsverschillen tussen groepen mensen. Zo leven Twentenaren met een lager opleidingsniveau gemiddeld ruim 4 jaar korter dan mensen met een hoger opleidingsniveau, waarvan de laatste
15 levensjaren ook nog eens in minder goede gezondheid.
Om deze gezondheidsverschillen te verkleinen, werkt GGD Twente volop samen
met de 14 Twentse gemeenten, ketenpartners en maatschappelijke organisaties,
zo vertellen Karlijn Tijhuis en Bert Oudenaarden. ‘De oplossing van dit probleem vraagt om een brede kijk op gezondheid én een lange adem.’
Een combinatie van zaken
‘Waarom het zo moeilijk is om gezondheidsverschillen aan te pakken? Omdat het bij ongelijke gezondheid vaak om een combinatie van zaken gaat.’ Aan het woord is Karlijn Tijhuis, adviseur gezondheidsbevordering bij GGD Twente. ‘Enkele jaren geleden gingen we er in de aanpak vooral vanuit dat “gezond leven” een individuele keuze en je eigen verantwoordelijkheid is. Deels hangt je gezondheid inderdaad af van je leefstijl, denk aan voeding, beweging en slaap. Maar er zijn veel meer zaken die invloed op je gezondheid hebben, zoals je omgeving en de omstandigheden waarin je woont, leeft en werkt. Verdien je bijvoorbeeld genoeg om rond te komen? Heb je een opleiding kunnen volgen en heb je een prettige baan? Woon je in een fijne, goed onderhouden woning? Ben je schuldenvrij? Kan je lezen en schrijven?
En leef je in een stabiele gezinssituatie? Is het antwoord op een of meer van deze vragen “nee”? Dan kunnen de omstandigheden waarin je leeft uitdagingen met zich meebrengen. Dat kan leiden tot blijvende stress, wat de kans op hart- en vaatziekten, diabetes en depressie verhoogt en een ongunstig effect heeft op je leefstijl en de keuzes die je maakt. Dit zien we ook terug in de gezondheidscijfers van Twente: mensen met een lager opleidingsniveau scoren op bijna alle onderdelen van gezondheid minder goed. Uitdagingen in ons leven krijgen we allemaal, het verschilt alleen of je de kans krijgt om met die uitdagingen om te gaan.’

Karlijn Tijhuis
Adviseur gezondheidsbevordering
bij GGD Twente

Bert Oudenaarden
Senioradviseur publieke gezondheid bij GGD Twente
‘Naast je leefstijl zijn er veel meer zaken die invloed op je gezondheid hebben, zoals je omgeving en de omstandigheden waarin je woont, leeft en werkt’
- Karlijn Tijhuis
Een brede kijk op gezondheid
Individuele en gemeenschappelijke aanpak
‘Gezond leven is dus niet alleen iets wat je moet willen, er zijn ook bepaalde voorwaarden voor nodig om het te kunnen. Dat blijkt ook steeds vaker uit onderzoek’, aldus Bert Oudenaarden. Bert is senioradviseur publieke gezondheid bij GGD Twente. Daarnaast maakt hij, net als Karlijn, deel uit van het team EGB (Epidemiologie, Gezondheidsbevordering en Beleidsadvisering). Bert: ‘Dit team kijkt hoe we als GGD Twente de gezondheid van Twentenaren verder kunnen verbeteren. Hiervoor proberen we zoveel mogelijk gegevens uit onderzoek te halen. Op basis van de resultaten en de kennis die we uit onderzoek opdoen, helpen we de 14 Twentse gemeenten om beleid te maken waardoor Twentenaren gezond worden, zijn én blijven. Elke vier jaar onderzoeken we hoe gezond de inwoners van Twente zijn. We vragen bijvoorbeeld hoeveel je beweegt, eet, rookt, drinkt en slaapt. Daarnaast stellen we de laatste jaren ook steeds vaker vragen over je woon-, leef- en werkomstandigheden. Of je lekker in je vel zit. En of je je weerbaar voelt. De uitkomsten uit deze onderzoeken verzamelen we in de Gezondheidsmonitor en delen we vervolgens met onze collega’s binnen GGD Twente en met de Twentenaren op de website www.twentsegezondheidsverkenning.nl . Bovendien presenteren we de belangrijkste conclusies aan de 14 Twentse gemeenten, onze ketenpartners en maatschappelijke organisaties en adviseren we over de aanpak.’
‘Een mooi voorbeeld was de presentatie van de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen in de gemeente Rijssen-Holten in het voorjaar van 2022’, aldus Bert. ‘Het complete college was aanwezig, dus de burgemeester en alle wethouders, onder meer met de portefeuilles Gezondheidszorg, Onderwijs, Veiligheid, Ruimtelijke Ordening, Schuldhulpverlening, Verkeer en Economie. Dat is eigenlijk ook niet meer dan logisch, want het onderwerp gezondheid heeft raakvlakken met al deze portefeuilles. Als iemand van 50 jaar door zijn slechte gezondheid niet meer kan werken, is dat niet alleen heel vervelend voor hemzelf. Het heeft ook gevolgen voor zijn bijdrage aan de maatschappij.’ Karlijn vult Bert aan: ‘Ook hebben we de onderzoeksuitkomsten aan ketenpartners en diverse maatschappelijke organisaties gepresenteerd. Het mooie is dat al deze partijen steeds meer inzien dat werken aan gezondheid niet alleen om een individuele aanpak vraagt, maar juist ook om een gemeenschappelijke aanpak. Dat zien we in de praktijk ook steeds meer gebeuren. Neem bijvoorbeeld de projecten Gezonde School en JOGG , gezonde jeugd, gezonde toekomst. Samen met de gemeenten en ketenpartners, zoals scholen en sportverenigingen, kijken we hoe we gezondheid vanuit onze brede kijk kunnen stimuleren.’ Bert: ‘Het zou mooi zijn als in 2023 ook het bedrijfsleven aansluit, want een baan, een fijne werkplek en leuke collega’s zijn van grote invloed op de gezondheid, het gevoel van voldoening en het sociale leven van Twentenaren.’
‘Op basis van de resultaten en de kennis die we uit onderzoek opdoen, helpen we de 14 Twentse gemeenten om beleid te maken waardoor Twentenaren gezond worden, zijn en blijven’
- Bert Oudenaarden
Van anders denken, naar anders doen
Bert is realistisch over de ambitie om de gezondheidsverschillen in Twente te verkleinen. ‘Dit probleem bestaat al zolang de mensheid bestaat. Dat betekent echter niet dat we deze verschillen niet kunnen verkleinen. Samen moeten we ervoor zorgen dat Twentenaren zich een stukje gezonder voelen, doordat ze in een fijne omgeving en onder goede omstandigheden wonen, leven en werken. Dit vraagt alleen wel om toewijding en een lange adem.’ Karlijn krijgt het laatste woord. ‘Het zou heel mooi zijn als we in 2023, samen met onze collega’s, de 14 gemeenten, ketenpartners en maatschappelijke organisaties, een goed plan opstellen om de gezondheidsverschillen verder te verkleinen. Daarbij is stap 1 heel belangrijk: het begint met het besef dat gezondheidsverschillen veel achterliggende oorzaken hebben en een zaak is van ons allemaal! Dat we in de aanpak breder moeten kijken dan het terrein van publieke gezondheid en naast inzet op individueel maatwerk steviger moeten inzetten op het collectief. Daarbij helpt een brede kijk op gezondheid enorm. Laten we naast anders denken, ook echt anders gaan doen. Ik merk dat alle betrokkenen, zowel binnen GGD Twente als daarbuiten, dat ook echt willen. En daar worden Bert en ik heel blij van.’
‘Het werken aan gezondheid vraagt niet alleen om een individuele aanpak, maar juist ook om een gemeenschappelijke aanpak’
- Karlijn Tijhuis
Het verkleinen van gezondheidsverschillen


fout!
Twentenaren met een lager opleidingsniveau, leven gemiddeld ruim 4 jaar korter dan mensen met een hoger opleidingsniveau.
‘Het is moeilijk de verschillen
in gezondheid te verkleinen’

Karlijn Tijhuis
Adviseur gezondheidsbevordering
bij GGD Twente

Bert Oudenaarden
Senioradviseur publieke gezondheid bij GGD Twente
‘Naast je leefstijl zijn er veel meer zaken die invloed op je gezondheid hebben, zoals je omgeving en de omstandigheden waarin je woont, leeft en werkt’
- Karlijn Tijhuis
Een brede kijk op gezondheid
‘Gezond leven is dus niet alleen iets wat je moet willen, er zijn ook bepaalde voorwaarden voor nodig om het te kunnen. Dat blijkt ook steeds vaker uit onderzoek’, aldus Bert Oudenaarden. Bert is senioradviseur publieke gezondheid bij GGD Twente. Daarnaast maakt hij, net als Karlijn, deel uit van het team EGB (Epidemiologie, Gezondheidsbevordering en Beleidsadvisering). Bert: ‘Dit team kijkt hoe we als GGD Twente de gezondheid van Twentenaren verder kunnen verbeteren. Hiervoor proberen we zoveel mogelijk gegevens uit onderzoek te halen. Op basis van de resultaten en de kennis die we uit onderzoek opdoen, helpen we de 14 Twentse gemeenten om beleid te maken waardoor Twentenaren gezond worden, zijn én blijven. Elke vier jaar onderzoeken we hoe gezond de inwoners van Twente zijn. We vragen bijvoorbeeld hoeveel je beweegt, eet, rookt, drinkt en slaapt. Daarnaast stellen we de laatste jaren ook steeds vaker vragen over je woon-, leef- en werkomstandigheden. Of je lekker in je vel zit. En of je je weerbaar voelt. De uitkomsten uit deze onderzoeken verzamelen we in de Gezondheidsmonitor en delen we vervolgens met onze collega’s binnen GGD Twente en met de Twentenaren op de website www.twentsegezondheidsverkenning.nl . Bovendien presenteren we de belangrijkste conclusies aan de 14 Twentse gemeenten, onze ketenpartners en maatschappelijke organisaties en adviseren we over de aanpak.’
Individuele en gemeenschappelijke aanpak
‘Een mooi voorbeeld was de presentatie van de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen in de gemeente Rijssen-Holten in het voorjaar van 2022’, aldus Bert. ‘Het complete college was aanwezig, dus de burgemeester en alle wethouders, onder meer met de portefeuilles Gezondheidszorg, Onderwijs, Veiligheid, Ruimtelijke Ordening, Schuldhulpverlening, Verkeer en Economie. Dat is eigenlijk ook niet meer dan logisch, want het onderwerp gezondheid heeft raakvlakken met al deze portefeuilles. Als iemand van 50 jaar door zijn slechte gezondheid niet meer kan werken, is dat niet alleen heel vervelend voor hemzelf. Het heeft ook gevolgen voor zijn bijdrage aan de maatschappij.’ Karlijn vult Bert aan: ‘Ook hebben we de onderzoeksuitkomsten aan ketenpartners en diverse maatschappelijke organisaties gepresenteerd. Het mooie is dat al deze partijen steeds meer inzien dat werken aan gezondheid niet alleen om een individuele aanpak vraagt, maar juist ook om een gemeenschappelijke aanpak. Dat zien we in de praktijk ook steeds meer gebeuren. Neem bijvoorbeeld de projecten Gezonde School en JOGG , gezonde jeugd, gezonde toekomst. Samen met de gemeenten en ketenpartners, zoals scholen en sportverenigingen, kijken we hoe we gezondheid vanuit onze brede kijk kunnen stimuleren.’ Bert: ‘Het zou mooi zijn als in 2023 ook het bedrijfsleven aansluit, want een baan, een fijne werkplek en leuke collega’s zijn van grote invloed op de gezondheid, het gevoel van voldoening en het sociale leven van Twentenaren.’
‘Op basis van de resultaten en de kennis die we uit onderzoek opdoen, helpen we de 14 Twentse gemeenten om beleid te maken waardoor Twentenaren gezond worden, zijn en blijven’
- Bert Oudenaarden
Van anders denken, naar anders doen
Bert is realistisch over de ambitie om de gezondheidsverschillen in Twente te verkleinen. ‘Dit probleem bestaat al zolang de mensheid bestaat. Dat betekent echter niet dat we deze verschillen niet kunnen verkleinen. Samen moeten we ervoor zorgen dat Twentenaren zich een stukje gezonder voelen, doordat ze in een fijne omgeving en onder goede omstandigheden wonen, leven en werken. Dit vraagt alleen wel om toewijding en een lange adem.’ Karlijn krijgt het laatste woord. ‘Het zou heel mooi zijn als we in 2023, samen met onze collega’s, de 14 gemeenten, ketenpartners en maatschappelijke organisaties, een goed plan opstellen om de gezondheidsverschillen verder te verkleinen. Daarbij is stap 1 heel belangrijk: het begint met het besef dat gezondheidsverschillen veel achterliggende oorzaken hebben en een zaak is van ons allemaal! Dat we in de aanpak breder moeten kijken dan het terrein van publieke gezondheid en naast inzet op individueel maatwerk steviger moeten inzetten op het collectief. Daarbij helpt een brede kijk op gezondheid enorm. Laten we naast anders denken, ook echt anders gaan doen. Ik merk dat alle betrokkenen, zowel binnen GGD Twente als daarbuiten, dat ook echt willen. En daar worden Bert en ik heel blij van.’
‘Het werken aan gezondheid vraagt niet alleen om een individuele aanpak, maar juist ook om een gemeenschappelijke aanpak’
- Karlijn Tijhuis
Het gaat goed met de algemene gezondheid in Twente: we worden steeds ouder en dat in goede gezondheid. Tegelijkertijd zijn er grote gezondheidsverschillen tussen groepen mensen. Zo leven Twentenaren met een lager opleidingsniveau gemiddeld ruim 4 jaar korter dan mensen met een hoger opleidingsniveau, waarvan de laatste
15 levensjaren ook nog eens in minder goede gezondheid.
Om deze gezondheidsverschillen te verkleinen, werkt GGD Twente volop samen
met de 14 Twentse gemeenten, ketenpartners en maatschappelijke organisaties,
zo vertellen Karlijn Tijhuis en Bert Oudenaarden. ‘De oplossing van dit probleem vraagt om een brede kijk op gezondheid én een lange adem.’
Een combinatie van zaken
‘Waarom het zo moeilijk is om gezondheidsverschillen aan te pakken? Omdat het bij ongelijke gezondheid vaak om een combinatie van zaken gaat.’ Aan het woord is Karlijn Tijhuis, adviseur gezondheidsbevordering bij GGD Twente. ‘Enkele jaren geleden gingen we er in de aanpak vooral vanuit dat “gezond leven” een individuele keuze en je eigen verantwoordelijkheid is. Deels hangt je gezondheid inderdaad af van je leefstijl, denk aan voeding, beweging en slaap. Maar er zijn veel meer zaken die invloed op je gezondheid hebben, zoals je omgeving en de omstandigheden waarin je woont, leeft en werkt. Verdien je bijvoorbeeld genoeg om rond te komen? Heb je een opleiding kunnen volgen en heb je een prettige baan? Woon je in een fijne, goed onderhouden woning? Ben je schuldenvrij? Kan je lezen en schrijven?
En leef je in een stabiele gezinssituatie? Is het antwoord op een of meer van deze vragen “nee”? Dan kunnen de omstandigheden waarin je leeft uitdagingen met zich meebrengen. Dat kan leiden tot blijvende stress, wat de kans op hart- en vaatziekten, diabetes en depressie verhoogt en een ongunstig effect heeft op je leefstijl en de keuzes die je maakt. Dit zien we ook terug in de gezondheidscijfers van Twente: mensen met een lager opleidingsniveau scoren op bijna alle onderdelen van gezondheid minder goed. Uitdagingen in ons leven krijgen we allemaal, het verschilt alleen of je de kans krijgt om met die uitdagingen om te gaan.’
Het verkleinen van gezondheidsverschillen


Goed!
Twentenaren met een lager opleidingsniveau, leven gemiddeld ruim 4 jaar korter dan mensen met een hoger opleidingsniveau.
‘Het is moeilijk de verschillen
in gezondheid te verkleinen’

Karlijn Tijhuis
Adviseur gezondheidsbevordering
bij GGD Twente

Bert Oudenaarden
Senioradviseur publieke gezondheid bij GGD Twente
Het gaat goed met de algemene gezondheid in Twente: we worden steeds ouder en dat in goede gezondheid. Tegelijkertijd zijn er grote gezondheidsverschillen tussen groepen mensen. Zo leven Twentenaren met een lager opleidingsniveau gemiddeld ruim 4 jaar korter dan mensen met een hoger opleidingsniveau, waarvan de laatste
15 levensjaren ook nog eens in minder goede gezondheid.
Om deze gezondheidsverschillen te verkleinen, werkt GGD Twente volop samen
met de 14 Twentse gemeenten, ketenpartners en maatschappelijke organisaties,
zo vertellen Karlijn Tijhuis en Bert Oudenaarden. ‘De oplossing van dit probleem vraagt om een brede kijk op gezondheid én een lange adem.’
Een combinatie van zaken
‘Waarom het zo moeilijk is om gezondheidsverschillen aan te pakken? Omdat het bij ongelijke gezondheid vaak om een combinatie van zaken gaat.’ Aan het woord is Karlijn Tijhuis, adviseur gezondheidsbevordering bij GGD Twente. ‘Enkele jaren geleden gingen we er in de aanpak vooral vanuit dat “gezond leven” een individuele keuze en je eigen verantwoordelijkheid is. Deels hangt je gezondheid inderdaad af van je leefstijl, denk aan voeding, beweging en slaap. Maar er zijn veel meer zaken die invloed op je gezondheid hebben, zoals je omgeving en de omstandigheden waarin je woont, leeft en werkt. Verdien je bijvoorbeeld genoeg om rond te komen? Heb je een opleiding kunnen volgen en heb je een prettige baan? Woon je in een fijne, goed onderhouden woning? Ben je schuldenvrij? Kan je lezen en schrijven?
En leef je in een stabiele gezinssituatie? Is het antwoord op een of meer van deze vragen “nee”? Dan kunnen de omstandigheden waarin je leeft uitdagingen met zich meebrengen. Dat kan leiden tot blijvende stress, wat de kans op hart- en vaatziekten, diabetes en depressie verhoogt en een ongunstig effect heeft op je leefstijl en de keuzes die je maakt. Dit zien we ook terug in de gezondheidscijfers van Twente: mensen met een lager opleidingsniveau scoren op bijna alle onderdelen van gezondheid minder goed. Uitdagingen in ons leven krijgen we allemaal, het verschilt alleen of je de kans krijgt om met die uitdagingen om te gaan.’
‘Naast je leefstijl zijn er veel meer zaken die invloed op je gezondheid hebben, zoals je omgeving en de omstandigheden waarin je woont, leeft en werkt’
- Karlijn Tijhuis
Een brede kijk op gezondheid
‘Gezond leven is dus niet alleen iets wat je moet willen, er zijn ook bepaalde voorwaarden voor nodig om het te kunnen. Dat blijkt ook steeds vaker uit onderzoek’, aldus Bert Oudenaarden. Bert is senioradviseur publieke gezondheid bij GGD Twente. Daarnaast maakt hij, net als Karlijn, deel uit van het team EGB (Epidemiologie, Gezondheidsbevordering en Beleidsadvisering). Bert: ‘Dit team kijkt hoe we als GGD Twente de gezondheid van Twentenaren verder kunnen verbeteren. Hiervoor proberen we zoveel mogelijk gegevens uit onderzoek te halen. Op basis van de resultaten en de kennis die we uit onderzoek opdoen, helpen we de 14 Twentse gemeenten om beleid te maken waardoor Twentenaren gezond worden, zijn én blijven. Elke vier jaar onderzoeken we hoe gezond de inwoners van Twente zijn. We vragen bijvoorbeeld hoeveel je beweegt, eet, rookt, drinkt en slaapt. Daarnaast stellen we de laatste jaren ook steeds vaker vragen over je woon-, leef- en werkomstandigheden. Of je lekker in je vel zit. En of je je weerbaar voelt. De uitkomsten uit deze onderzoeken verzamelen we in de Gezondheidsmonitor en delen we vervolgens met onze collega’s binnen GGD Twente en met de Twentenaren op de website www.twentsegezondheidsverkenning.nl . Bovendien presenteren we de belangrijkste conclusies aan de 14 Twentse gemeenten, onze ketenpartners en maatschappelijke organisaties en adviseren we over de aanpak.’
Individuele en gemeenschappelijke aanpak
‘Een mooi voorbeeld was de presentatie van de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen in de gemeente Rijssen-Holten in het voorjaar van 2022’, aldus Bert. ‘Het complete college was aanwezig, dus de burgemeester en alle wethouders, onder meer met de portefeuilles Gezondheidszorg, Onderwijs, Veiligheid, Ruimtelijke Ordening, Schuldhulpverlening, Verkeer en Economie. Dat is eigenlijk ook niet meer dan logisch, want het onderwerp gezondheid heeft raakvlakken met al deze portefeuilles. Als iemand van 50 jaar door zijn slechte gezondheid niet meer kan werken, is dat niet alleen heel vervelend voor hemzelf. Het heeft ook gevolgen voor zijn bijdrage aan de maatschappij.’ Karlijn vult Bert aan: ‘Ook hebben we de onderzoeksuitkomsten aan ketenpartners en diverse maatschappelijke organisaties gepresenteerd. Het mooie is dat al deze partijen steeds meer inzien dat werken aan gezondheid niet alleen om een individuele aanpak vraagt, maar juist ook om een gemeenschappelijke aanpak. Dat zien we in de praktijk ook steeds meer gebeuren. Neem bijvoorbeeld de projecten Gezonde School en JOGG , gezonde jeugd, gezonde toekomst. Samen met de gemeenten en ketenpartners, zoals scholen en sportverenigingen, kijken we hoe we gezondheid vanuit onze brede kijk kunnen stimuleren.’ Bert: ‘Het zou mooi zijn als in 2023 ook het bedrijfsleven aansluit, want een baan, een fijne werkplek en leuke collega’s zijn van grote invloed op de gezondheid, het gevoel van voldoening en het sociale leven van Twentenaren.’
‘Op basis van de resultaten en de kennis die we uit onderzoek opdoen, helpen we de 14 Twentse gemeenten om beleid te maken waardoor Twentenaren gezond worden, zijn en blijven’
- Bert Oudenaarden
Van anders denken, naar anders doen
Bert is realistisch over de ambitie om de gezondheidsverschillen in Twente te verkleinen. ‘Dit probleem bestaat al zolang de mensheid bestaat. Dat betekent echter niet dat we deze verschillen niet kunnen verkleinen. Samen moeten we ervoor zorgen dat Twentenaren zich een stukje gezonder voelen, doordat ze in een fijne omgeving en onder goede omstandigheden wonen, leven en werken. Dit vraagt alleen wel om toewijding en een lange adem.’ Karlijn krijgt het laatste woord. ‘Het zou heel mooi zijn als we in 2023, samen met onze collega’s, de 14 gemeenten, ketenpartners en maatschappelijke organisaties, een goed plan opstellen om de gezondheidsverschillen verder te verkleinen. Daarbij is stap 1 heel belangrijk: het begint met het besef dat gezondheidsverschillen veel achterliggende oorzaken hebben en een zaak is van ons allemaal! Dat we in de aanpak breder moeten kijken dan het terrein van publieke gezondheid en naast inzet op individueel maatwerk steviger moeten inzetten op het collectief. Daarbij helpt een brede kijk op gezondheid enorm. Laten we naast anders denken, ook echt anders gaan doen. Ik merk dat alle betrokkenen, zowel binnen GGD Twente als daarbuiten, dat ook echt willen. En daar worden Bert en ik heel blij van.’
‘Het werken aan gezondheid vraagt niet alleen om een individuele aanpak, maar juist ook om een gemeenschappelijke aanpak’
- Karlijn Tijhuis
Het verkleinen van gezondheidsverschillen


Is het verschil tussen de gemiddelde levensverwachting van Twentenaren met een lager opleidingsniveau
Hoger dan 2 jaar
a
Lager dan 2 jaar
B
‘Het is moeilijk de verschillen
in gezondheid te verkleinen’
Het gaat goed met de algemene gezondheid in Twente: we worden steeds ouder en dat in goede gezondheid. Tegelijkertijd zijn er grote gezondheidsverschillen tussen groepen mensen. Zo leven Twentenaren met een lager opleidingsniveau gemiddeld ruim 4 jaar korter dan mensen met een hoger opleidingsniveau, waarvan de laatste 15 levensjaren ook nog eens in minder goede gezondheid. Om deze gezondheidsverschillen te verkleinen, werkt GGD Twente volop samen met de 14 Twentse gemeenten, ketenpartners en maatschappelijke organisaties, zo vertellen Karlijn Tijhuis en Bert Oudenaarden. ‘De oplossing van dit probleem vraagt om een brede kijk op gezondheid én een lange adem.’
‘Waarom het zo moeilijk is om gezondheidsverschillen aan te pakken? Omdat het bij ongelijke gezondheid vaak om een combinatie van zaken gaat.’ Aan het woord is Karlijn Tijhuis, adviseur gezondheidsbevordering bij GGD Twente. ‘Enkele jaren geleden gingen we er in de aanpak vooral vanuit dat “gezond leven” een individuele keuze en je eigen verantwoordelijkheid is. Deels hangt je gezondheid inderdaad af van je leefstijl, denk aan voeding, beweging en slaap. Maar er zijn veel meer zaken die invloed op je gezondheid hebben, zoals je omgeving en de omstandigheden waarin je woont, leeft en werkt. Verdien je bijvoorbeeld genoeg om rond te komen? Heb je een opleiding kunnen volgen en heb je een prettige baan? Woon je in een fijne, goed onderhouden woning? Ben je schuldenvrij? Kan je lezen en schrijven?
En leef je in een stabiele gezinssituatie? Is het antwoord op een of meer van deze vragen “nee”? Dan kunnen de omstandigheden waarin je leeft uitdagingen met zich meebrengen. Dat kan leiden tot blijvende stress, wat de kans op hart- en vaatziekten, diabetes en depressie verhoogt en een ongunstig effect heeft op je leefstijl en de keuzes die je maakt. Dit zien we ook terug in de gezondheidscijfers van Twente: mensen met een lager opleidingsniveau scoren op bijna alle onderdelen van gezondheid minder goed. Uitdagingen in ons leven krijgen we allemaal, het verschilt alleen of je de kans krijgt om met die uitdagingen om te gaan.’
Een combinatie van zaken
Karlijn Tijhuis

Adviseur gezondheidsbevordering
bij GGD Twente

Bert Oudenaarden
Senioradviseur publieke gezondheid bij GGD Twente
‘Naast je leefstijl zijn er veel meer zaken die invloed op je gezondheid hebben, zoals je omgeving en de omstandigheden waarin je woont, leeft en werkt’
- Karlijn Tijhuis
Een brede kijk op gezondheid
‘Gezond leven is dus niet alleen iets wat je moet willen, er zijn ook bepaalde voorwaarden voor nodig om het te kunnen. Dat blijkt ook steeds vaker uit onderzoek’, aldus Bert Oudenaarden. Bert is senioradviseur publieke gezondheid bij GGD Twente. Daarnaast maakt hij, net als Karlijn, deel uit van het team EGB (Epidemiologie, Gezondheidsbevordering en Beleidsadvisering). Bert: ‘Dit team kijkt hoe we als GGD Twente de gezondheid van Twentenaren verder kunnen verbeteren. Hiervoor proberen we zoveel mogelijk gegevens uit onderzoek te halen. Op basis van de resultaten en de kennis die we uit onderzoek opdoen, helpen we de 14 Twentse gemeenten om beleid te maken waardoor Twentenaren gezond worden, zijn én blijven. Elke vier jaar onderzoeken we hoe gezond de inwoners van Twente zijn. We vragen bijvoorbeeld hoeveel je beweegt, eet, rookt, drinkt en slaapt. Daarnaast stellen we de laatste jaren ook steeds vaker vragen over je woon-, leef- en werkomstandigheden. Of je lekker in je vel zit. En of je je weerbaar voelt. De uitkomsten uit deze onderzoeken verzamelen we in de Gezondheidsmonitor en delen we vervolgens met onze collega’s binnen GGD Twente en met de Twentenaren op de website www.twentsegezondheidsverkenning.nl . Bovendien presenteren we de belangrijkste conclusies aan de 14 Twentse gemeenten, onze ketenpartners en maatschappelijke organisaties en adviseren we over de aanpak.’
Individuele en gemeenschappelijke aanpak
‘Een mooi voorbeeld was de presentatie van de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen in de gemeente Rijssen-Holten in het voorjaar van 2022’, aldus Bert. ‘Het complete college was aanwezig, dus de burgemeester en alle wethouders, onder meer met de portefeuilles Gezondheidszorg, Onderwijs, Veiligheid, Ruimtelijke Ordening, Schuldhulpverlening, Verkeer en Economie. Dat is eigenlijk ook niet meer dan logisch, want het onderwerp gezondheid heeft raakvlakken met al deze portefeuilles. Als iemand van 50 jaar door zijn slechte gezondheid niet meer kan werken, is dat niet alleen heel vervelend voor hemzelf. Het heeft ook gevolgen voor zijn bijdrage aan de maatschappij.’ Karlijn vult Bert aan: ‘Ook hebben we de onderzoeksuitkomsten aan ketenpartners en diverse maatschappelijke organisaties gepresenteerd. Het mooie is dat al deze partijen steeds meer inzien dat werken aan gezondheid niet alleen om een individuele aanpak vraagt, maar juist ook om een gemeenschappelijke aanpak. Dat zien we in de praktijk ook steeds meer gebeuren. Neem bijvoorbeeld de projecten Gezonde School en JOGG , gezonde jeugd, gezonde toekomst. Samen met de gemeenten en ketenpartners, zoals scholen en sportverenigingen, kijken we hoe we gezondheid vanuit onze brede kijk kunnen stimuleren.’ Bert: ‘Het zou mooi zijn als in 2023 ook het bedrijfsleven aansluit, want een baan, een fijne werkplek en leuke collega’s zijn van grote invloed op de gezondheid, het gevoel van voldoening en het sociale leven van Twentenaren.’
‘Op basis van de resultaten en de kennis die we uit onderzoek opdoen, helpen we de 14 Twentse gemeenten om beleid te maken waardoor Twentenaren gezond worden, zijn en blijven’
- Bert Oudenaarden
Van anders denken, naar anders doen
Bert is realistisch over de ambitie om de gezondheidsverschillen in Twente te verkleinen. ‘Dit probleem bestaat al zolang de mensheid bestaat. Dat betekent echter niet dat we deze verschillen niet kunnen verkleinen. Samen moeten we ervoor zorgen dat Twentenaren zich een stukje gezonder voelen, doordat ze in een fijne omgeving en onder goede omstandigheden wonen, leven en werken. Dit vraagt alleen wel om toewijding en een lange adem.’ Karlijn krijgt het laatste woord. ‘Het zou heel mooi zijn als we in 2023, samen met onze collega’s, de 14 gemeenten, ketenpartners en maatschappelijke organisaties, een goed plan opstellen om de gezondheidsverschillen verder te verkleinen. Daarbij is stap 1 heel belangrijk: het begint met het besef dat gezondheidsverschillen veel achterliggende oorzaken hebben en een zaak is van ons allemaal! Dat we in de aanpak breder moeten kijken dan het terrein van publieke gezondheid en naast inzet op individueel maatwerk steviger moeten inzetten op het collectief. Daarbij helpt een brede kijk op gezondheid enorm. Laten we naast anders denken, ook echt anders gaan doen. Ik merk dat alle betrokkenen, zowel binnen GGD Twente als daarbuiten, dat ook echt willen. En daar worden Bert en ik heel blij van.’
‘Het werken aan gezondheid vraagt niet alleen om een individuele aanpak, maar juist ook om een gemeenschappelijke aanpak’
- Karlijn Tijhuis